ناخالصی های موجود در بالکلی ها

ناخالصی های موجود در بالکلی ها معمولا شامل عناصر زیر می باشند :
کائولینیت 20تا95درصد – کوارتز 1 تا 70درصد – میکا 5 تا45درصد ودر کنار نا خالصی های عمده ای که نام برده شد مواد آلی ، کانیها ی مونت مور یونیت، ترکیبات آهن وتیتانیم ، نمک های محلول وغیره نیز می توانند وجود داشته باشند. مواد آلی در بالکلی ها باعث افزایش خواص ریخته گری این خاک می شود ولی از طرفی هم باعث ایجاد لکه های سیاه بعد از پخت نیز می شود.

مونت موریو نیت باعث افزایش خاصیت پلا ستیسیته ومقاومت خام در بالکلی ها می شود ولی به علت وجود آهن باعث تیره شدن رنگ بعد از پخت می شود. تیتان هم دارای همین خاصیت بوده و باعث می شود رنگ بعد از پخت تیره شود. در کل وجود بیش از 2 درصد اکسید آهن وتیتان از یک بالکلی باعث ایجاد رنگ تیره بعد از پخت می شود. به طور کل می توان مهمترین امتیازات بال کلی ها را پلا ستیسیته و مقاومت خشک بسیار زیاد و مهمترین نقص آن رنگ بعد از پخت تیره وحد کم دیرگدازی آن دانست.

فلدسپات :

خاک های دیگری که در صنعت آجر نسوز نما استفاده می شود فلد سپات ها می باشد .فلد سپات ها خاصیت گدازآوری دارند یعنی مواد ی هستند که برای کاهش نقطه ذوب بدنه ویا لعاب استفاده شده وبعد از پخت حالت شیشه ای به بدنه پخته شده می دهند.

عمدتا بر حسب مقدار ونوع گداز آور موجود، دارای نقطه ذوب حدود 1532-1100 درجه سانتی گراد و وزن مخصوص حدود  2.56تا 2.63 می باشد. سختی فلدسپاتها نیز بر اساس مقیاس مهص حدود 6 تا 6.5 است. دارای خاصیت پلاستیسته کم است و نا خالصی فلدسپات کوارتز، میکا و اکسید آهن می باشد. فلدسپاتها دارای سه نوع سدیمی، پتاسیمی وکلسیم دار بوده که فلدسپاتهای سدیم و پتاسیم دار در طبیعت فراوان ترند.
معمولا در شرایط یکسان ترجیح داده می شود که از فلد سپاتهای پتالسیم دار در بدنه آجر استفاده گردد. اگر چه فلد سپاتهای سدیم دار نیز در مقیاس بسیار وسیع در ساخت بدنه و لعاب به کار می روند . سنگهای حاوی فلدسپات سنگ چینی و نفلین سینیت می باشند.

آماد سازی مواد اولیه پلاستیک :

این مرحله در مورد کائولنهای تخلیص و تغلیظ شده ونیز بالکلی ها صورت گرفته وبه طور خلاصه عبارت است از اختلاط مواد پلاستیک با آب در داخل همزن . همزن ها مخازنی به شکل استوانه ودارای پروانه هایی جهت همزدن مواد می باشد چنین همزن هایی سرعت کمی داشته (حدود 15 دور در دقیقه ) ودارای تیغه های بلند می باشند. نوع دیگری از همزن ها وجود داشته به نام همزن های توربینی که با سرعت بیشتری عمل همزن را انجام می دهد .

آماد سازی مواد غیر پلاستیک :

آماد سازی مواد سخت (سلیس ،فلد سپات و….)به طور کلی شامل مراحل خرد و آسیاب کردن است . اگر چه مرز مشخصی میان مرحله خرد کردن و آسیاب کردن وجود ندارد ولی به طور کلی اصطلاح خرد کردن در مورد ذرات درشت تر واصطلاح آسیاب کردن در مورد ذرات ریزتر استفاده می شود . لازم به ذکر است که فلیت وکوارتر قبل از خورد کردن وآسیاب تکلیس می شوند .عمل تکلیس به این صورت است که فلینت وکوارتز ابتدا در حرارتی حدود 900درجه سانتی گراد حرارت دیده که این عمل باعث ایجاد ترکهایی در قطعات فلینت وکوارتز می شود ودر نتیجه کلوخه ها ی آنها برای مرحله آسیاب وخرد کردن آماده می شود . در عمل تکلیس مقداری کربن وآب موجود در فلینت خارج می شود وباعث کاهش وزن مخصوص فلینت شده یعنی از 2.6به 2.5 می رسد .

خرد کردن :

عمل خرد کردن سنگها به وسیله خرد کننده ها و یا سنگ شکن ها انجام می شود. خرد کننده ها دارای تنوع زیادی بوده مثل خرد کننده های فکی –غلطکی- چرخشی-دوار و…. اگر چه تمامی خرد کننده ها وظیفه یکسانی دارند ولی در شرایط مختلف استفاده از نوع بخصوصی از خرد کننده ها بهترین نتیجه را خواهد داشت . وباید در انتخاب خرد کننده ها به عواملی چون سختی واستحکام مواد اولیه ،مقدار رطوبت مواد اولیه ،ابعاد سنگ ها ی ورودی ونیز خروجی ،ناخالصی های موجود در مواد اولیه ،مقدار رطوبت مواد اولیه ،مقدار تولید توجه نمود در تولید آجر نسوز نما خرد کن های فکی متداول تر بوده وبیشتر مورد استفاده قرار می گیرد .در خرد کننده های فکی عمل خرد کردن سنگها به وسیله دو فک انجام شده که یکی انجام شده که یکی از آنها ثابت وفک دیگر متحرک می باشد .

آسیاب کردن :

مواد اولیه سخت بعد از خروج از خرد کننده ها به منظور کاهش باز هم بیشتر اندازه ذرات وارد آسیابها می شوند. آسیابها هم دارای انواع مختلفی می باشد مثل آسیابهای گلوله ای، مخروطی، لرزشی و پروانه ای. آسیابهای مورد استفاده در صنعت آجر نما گلوله ای و پروانه ای هستند که البته نوع پروانه ای متداول تر بوده و بیشتر استفاده می شود. آسیاب گلوله ای که استوانه ای از جنس فولاد است که حول محور خود که موازی سطح افق است گردش می نماید و داخل آن گلوله هایی از جنس فلینت وجود دارد که عمل آسیاب نمودن را انجام می دهند.

در آسیاب های پروانه ای که به صورت ایستاده بوده و یک پروانه که در ابتدا هر پره ی چکش فلزی سخت کاری شده به شکل مکعب مستطیل نصب گردیده در مرکز آن حول یک محور می چرخد وعمل آسیاب نمودن را انجام می دهد که دور تا دور این محور تیغه های فلزی با فواصل مشخص وقابل وتغییر چیده شده است . عمل آسیاب نمودن در اثر برخورد ذرات مواد اولیه با این چکشها (فک ها)و عبور از بین فواصل تیغه های فلزی صورت می گیرد .

آماده سازی خاک مورد نیاز

تهیه شده در واحد آزمایشگاه ها و کنترل کیفیت شرکت دیرگداز اراک

مهندس رسول غفاری