آجرکاری ایرانی
اصولی ترین پیوند برای آجرکاری هم از جهت نمایی آرامش بخش و هم از نظر میزان مقاومت و باربری، آجرکاری ایرانی است. آجرکاری ایرانی منحصربه فرد بوده و نمونه ی آن در هیچ کجای دنیا یافت نشده است.
متأسفانه پیوند ایرانی، امروزه در کشور منسوخ شده است.
در گذشته ی نزدیک در نواحی از کشور که ماسه به وفور یافت می شد، آجرهایی با ابعاد 20X20X5 سانتی متر که ساخته شده از مخلوط ماسه و سیمان دونم شده بود تهیه می شد. مزیت استفاده از این آجرها که ملات رج ها نیز ملات ماسه و سیمان بود، مقاومت بالای دیوار ساخته شده از این نوع آجر و به تبع آن مقاومت بالای کلی ساز بود. اما متأسفانه این نوع آجر نیز در کشور منسوخ شده است.
کاربرد آجر مربع در دیوار سازی های یک نیمه، یک آجره، 1.5 آجره و دو آجره می باشد.
پیوند در این آجرکاری ½ بعد یعنی ده سانتی متر می باشد این در حالی است که پیوند مرغوب بلوکی آلمانی پیوند ¼ بعد یعنی 5 سانتی متر است. همچنین طول پیوند لابند و لاریز در پیوند صلیبی ¼ بعد ولی در پیوند ایرانی ½ بعد آجر است و نیز هشت گیری نری و مادگی در پیوند بلوکی و صلیبی ¼ آجر اما در پیوند ایرانی ½ آجر می باشد.
با استفاد از پیوند ایرانی می توان هرنوع ستون، پایه، شکستگی، لغاز، انواع دیوار و… را به خوبی اجرا کرد به گونه ای که هم دارای مقاومت بالا و هم زیبایی نما باشد.
اندازه و پیوند آجر ایرانی
در دوران باستان، آجر های ایرانی در ابعاد 44X44X8 – 40X40X8 – 35X35X7 – 30X30X6 سانتی متر و در سال های نزدیک در ابعاد 25X25X5.5 و به ویژه در ابعاد 20X20X5 مورد استفاده قرار می گرفتند. این پیوند که در گذشته به هشت گیر موسوم بوده، منجر به اتصال قطعات آجر به هم می شود. اتصال قطعات به هم در این پیوند از هر رج به رج بعدی به میزان ½ بعد آجر می باشد. از آنجا که این پیوند فاقد بند برشی می باشد و نیز پوشش رج ها از قطعات آجر به اندازه ½ بعد آجر می باشد می توان اظهار داشت که پیوند ایرانی در آجرکاری بهترین نوع پیوند در تمام دیوارسازی های جهان می باشد.
اجزای آجر ایرانی
- چاردانگ : آجر مربع تمام = 20X20X5 سانتی متر
- سه دانگ : ¾ آجر ایرانی = 20X15X5 سانتی متر
- دو دانگ : ½ آجر ایرانی = 20X10X5 سانتی متر
- چارکه : ¼ آجر ایرانی = 10X10X5 سانتیمتر
- پاره (پاره آجر) : 1/8 آجر ایرانی = 10X5X5 سانتی متر
- شستی : 1/16 آجر ایرانی = 10X5X2.5 سانتی متر. لازم ب ذکر است که نام شستی از شست دست انسان آمده است.
- قناس : آجر لچکی که حاصل تقسیم آجر مربع از محل قطر به دو قسمت مساوی است.کاربرد این آجر برای فرش کف حیاط، تیغه های طاق نما، پوشش های تیغه ای در طاق پوش ها و… می باشد.
- قفلی : ¼ از آجر مربع یا بیشتر آن به وسیله ی تیشه داری تراشیده می شده تا قسمتی ازچهارچوب درب حیاط، سایر درب ها و پنجره ها در کلاف دیوار در آن نشست بکند
